Zespół Aspergera to zaburzenie rozwojowe ze spektrum autyzmu.

Dr M. Korendo zwraca uwagę na problem wynikający z dotychczasowej diagnozy zespołu Aspergra, w której podkreślano brak deficytów rozwoju mowy. Tymczasem jest dokładnie odwrotnie, ponieważ to właśnie opóźniony lub niespecyficzny rozwój mowy jest w tym wypadku podstawowym kryterium diagnozowania. Problemy związane z rozwojem mowy przejawiają się między innymi tym, że dziecko mimo dużego zasobu słów ma długo utrzymujące się problemy z gramatyką, a poza tym występują: echolalie, problemy z prozodią, schematyzmy, kłopoty z rozumieniem przeczytanego tekstu, żartów, metafor, brak rozumienia tekstu mimo dobrej techniki czytania, brak zadawania pytań i problemy z odpowiadaniem na nie, brak rozumienia relacji (czasowych, przestrzennych, przyczynowo-skutkowych) wyrażanych językowo oraz z linearnym uporządkowaniem języka.

Wśród pozostałych cech typowych dla tego zaburzenia wymienia:

- problemy ze skupianiem wzroku na materiale zadaniowym,

- unikanie kontaktu wzrokowego,

- brak gestu wskazywania palcem i pola wspólnej uwagi na wczesnym etapie rozwoju,

- zakłócenia w rozwoju motoryki dużej i małej

- problemy w zakresie kontaktów społecznych,

- schematyzmy w zakresie zachowania i języka,

- stereotypie,

- nietypowe zainteresowania, związane głównie z pamięcią,

- zdolność skupiania uwagi na szczegółach,

- problemy z zabawą tematyczna i symboliczną,

- problemy z mową ciała,

- problemy z rozumieniem i adekwatnym wyrażaniem emocji,

- trudności z percepcją wzrokową, słuchową i czuciową, co niekiedy oznacza nadwrażliwość lub niedowrażliwość na określone bodźce.

Kierując się zasadą, że im szybciej podjęta terapia tym lepsze jej rezultaty, nie należy bagatelizować objawów, które sygnalizują nieprawidłowy przebieg rozwoju dziecka. Co prawda w początkowym etapie trudno jest stwierdzić z całą pewnością czy mamy do czynienia z autyzmem czy zespołem Aspergera, ale nie tyle chodzi o nazwanie w tym momencie problemu, ile o pomoc dziecku. Pierwszymi niepokojącymi objawami są słabsze gaworzenie, nikły kontakt wzrokowy, brak wsłuchiwania się w wypowiedzi dorosłych, nadmierny spokój lub nadpobudliwość dziecka. W drugim roku życia nie rozwija się gest wskazywania palcem, dziecko słabo naśladuje, rzadziej uśmiecha się spontanicznie, popada w stereotypie w zachowaniach i upodobaniach (np. żąda stale tych samych zabawek, bajek, ubrań), wykazuje wybiórczość w jedzeniu, mimo uczenia się nowych słów, nie używa imion domowników. Istnienie chęci komunikacji odróżnia dzieci z zespołem Aspergera od autystycznych, lecz nawiązują one kontakt językowy najczęściej po to, by zaspokoić swoje potrzeby. Rozwój języka przebiega często z pozoru normalnie – dziecko przyswaja nowe wyrazy, lecz często okazuje się, że jego język jest bardzo specyficzny – pojawiają się trudne słowa, jednak są trudności w budowaniu dłuższych wypowiedzi, zwłaszcza spontanicznych. Brak tych umiejętności zastępowany jest zdolnością do zapamiętywania całych fraz zasłyszanych np. w telewizji. Dzieci te recytują fragmenty bajek, treść reklam (przez co często błędnie postrzegane są jako genialne), ale nie potrafią odpowiedzieć na proste pytanie.

Wyżej wymienione cechy bardzo jasno określają kierunek terapii, jaką powinno być objęte dziecko z zespołem Aspergera. Należy nie tylko budować system językowy dziecka, ale także poddać stymulacji zaburzone sfery: emocjonalną i społeczną. Trzeba kontrolować pole wspólnej uwagi podczas wykonywania zadań, budować prawidłowe konstrukcje zdaniowe, uczyć fleksji, linearnego porządkowania wypowiedzi, budować relacje czasowe, przestrzenne, przyczynowo-skutkowe, gradualne, zachęcać do werbalizacji reguł, budowania dłuższych wypowiedzi, wnioskowania, rozwijać myślenie symboliczne, uczyć rozumienia emocji.

Źródło:

1) Referat wygłoszony przez dr M. Korendo podczas konferencji logopedycznej w Krakowie 27.05.2010 na temat: Autyzm – diagnoza, nowe metody terapii.

2) Dr M. Korendo Jak rozpoznać zespół Aspergera? Bliżej Przedszkola, kwiecień 2010.